April 2015: Er is informatie gepubliceerd dat KfW, de Duitse ontwikkelingsbank, een project wil uitvoeren in Mamelodi, een township in Pretoria. De informatie die we hebben is erg beperkt, maar met een Duitse consultingfirma in de lead willen we graag een gezamenlijk bod uitbrengen om het project uit te voeren. We zijn er wel erg vroeg bij, want dit is nog maar de informatie dat er binnenkort een zogenaamde Expression of Interest gaat komen. Dan moeten geïnteresseerde firma's aangeven dat ze niet alleen interesse maar ook de nodige expertise hebben. Uit die firma's komt dan een shortlist van een vijftal firma's die ook daadwerkelijk een voorstel mogen uitwerken; daaruit wordt dan de uiteindelijke winnaar gekozen. Maar om zover te geraken, moet je contacten hebben ter plaatse en kunnen aantonen dat je een goed begrip hebt van de situatie daar. Daarom gaan Birgit van de Duitse consultingfirma en ik op fact finding mission.
Het is mei, dus wordt het winter in Zuid-Afrika, maar daar is overdag niet veel van te merken: het is prachtig weer, lekker warm, zalige blauwe luchten. Enkel 's avonds koelt het snel af. Ik ben oprecht blij om terug in Afrika te zijn, al is Zuid-Afrika wel erg verschillend van Mozambique. En dan al zeker Hatfield, Pretoria, waar ik verblijf: een rijke villawijk met nabijgelegen winkelcentrum vol met Westerse producten.
Een auto huren is erg goedkoop in Zuid-Afrika, veel goedkoper dan een taxi nemen. Zeker omdat we op veel verschillende plaatsen moeten zijn, is het handig een eigen auto te hebben. Birgit wil echter liever niet rijden, dus ben ik chauffeur - met de GPS valt dat best mee, hoewel we verschillende keren verkeerd rijden; we grappen dat we best steeds een half uur extra rekenen om op tijd op een afspraak te zijn. Een collega gaf ook haar Zuid-Afrikaanse sim-kaart, waardoor we gemakkelijk kunnen communiceren met iedereen waarmee we hebben afgesproken: zo een 3 à 4 verschillende organisaties per dag, het programma is erg vol. We verblijven in een erg aangename B&B, inclusief Zuid-Afrikaanse "self-catering": elke kamer heeft zijn eigen keuken (waar ik behalve water koken voor thee geen gebruik van maak).
Werken vanop het terras in de B&B
Onze huurauto
Er is zelfs een zwembad, maar daar is het toch net te koud voor
Mijn kamer - dit is slechts de living, achter de deur is de badkamer en daarachter is de slaapkamer. Ik denk dat ik de family room had...
Behalve de afspraken met lokale organisaties, NGOs, universiteiten, lokale consulting firma's en ook mijn vroegere werkgever GIZ, willen we ook graag een bezoek brengen aan Mamelodi, de township waar het project uitgevoerd zal worden. Een van onze lokale contacten zal ons rondleiden, maar wegens een miscommunicatie valt dat in het water. We bellen dan maar op het laatste moment een andere contactpersoon die we via via hadden gekregen: de directeur van de universiteitscampus in Mamelodi. Die laat al zijn werk vallen en leidt ons de hele voormiddag en een gedeelte van de namiddag rond in zijn auto. Hij kent de township als zijn broekzak en brengt ons van het ene uiterste naar het andere uiterste. Erg interessant!
De universiteitscampus in Mamelodi
De focus van het project volgens de informatie die we hebben is op "violence prevention through urban upgrading", geweld tegengaan door middel van stedenbouwkundige ingrepen. Maar het gaat verder dan dat; het project zou ook gaan werken rond de verschillende fases van geweldpreventie: early childhood development (kinderen in een veilige omgeving laten opgroeien), youth employment (zodat ze niet uit noodzaak of uit verveling in de criminaliteit belanden), het veiliger maken van openbare plaatsen en de bouw van een centrum waar psychologische begeleiding kan worden aangeboden.
De typische beelden van een Zuid-Afrikaanse township zijn ook hier alomtegenwoordig: kleine huisjes opgebouwd uit golfplaten. Op de vlakte beneden zijn er veel geasfalteerde wegen, hebben de mensen kraantjeswater op hun stuk land; maar de rand van Mamelodi verschuift steeds hoger tegen een steile heuvel, met onverharde wegen waar amper een auto doorkan. Watervoorziening is door middel van grote tanks op strategische plaatsen in de buurt.
Hoewel we ons niet onveilig voelen, lijkt veiligheid inderdaad niet vanzelfsprekend in Mamelodi. De meeste percelen zijn afgezet met hekken of op z'n minst staaldraad.
Niet alleen openbare en commerciële percelen, ook de percelen met huizen (arm en rijk) zijn vaak hermetisch afgesloten
Over arm en rijk gesproken: zeker in het geconsolideerde gedeelte zijn er ook echte villawijken voor de rijkere en middenklasse.
Hoewel het erg monofuncioneel is (bijna uitsluitend residentieel), zijn er ook enkele commerciële gedeeltes in Mamelodi met de typische straatstalletjes, kleinere winkels, (lege) markten (foto boven rechts), en zelfs ook een Spar en een Shoprite (grotere supermarkten). Een teken van verandering?
De directeur neemt ons mee naar een slager in een commerciële buurt. We kopen er vlees, dat we (= de directeur, gelukkig is hij een expert) buiten op een barbecue klaarmaken. We krijgen ook "pap" (maïsmeelpuree) en lekkere mango achar, op een porceleinen bord en met bestek (omdat we blank zijn, zegt de directeur - anders was het een plastieken bord en eten met de handen geweest). Een heerlijk middagmaal.
Ons vlees op de barbecue
Genoeg hout voor nog veeeeeele barbecues!
Zicht vanop de heuvel
We rijden ook een andere heuvel op, met even schitterend uitzicht
Pas later, wanneer we een lokale consultingfirm bezoeken, krijg ik ook een glimps van Pretoria zelf te zien:
Birgit reist enkele uren eerder terug, dus heb ik genoeg tijd om de wijn op te drinken die we de avond ervoor niet opkregen, en helemaal melancholisch te worden. Het afscheid valt me zwaar...
De aankomsthal van O.R. Tambo, de luchthaven van Johannesburg
Lichtelijk tipsy ben ik even later niet helemaal zeker of ik niet droom (of in een candid camera aflevering ben terechtgekomen): een prachtig uitgedoste Zuid-Afrikaanse dame probeert op een roltrap naar boven krampachtig naar beneden te gaan, maar slaagt er amper in om ter plaatse te trappelen. Ze is me alleszins erg dankbaar dat ik haar "red" en tot aan de gate waar ze moet zijn begeleid (via nog enkele roltrappen waar ze erg onzeker op en afstapt), en er komen geen cameramannen tevoorschijn gesprongen...
wow! so close yet so far...I hope you get the contract!
ReplyDelete