Het begint met de kleine dingen

Om eerlijk te zijn, het is me ook al overkomen. BTC betaalt het geld voor de huur van mijn kamer, maar niet van de elektriciteit en de gas. Omdat dat bij mijn contract in de huur is inbegrepen, vroeg Daphnée me in te schatten wat de kosten daarvan waren – zelfs als het maar een 10 dollar is – zodat dat van de huur wordt afgetrokken. Claire rekende uit dat het ongeveer zo een 16 euro per maand is. 16 euro die dus niet wordt terugbetaald. En heel even dacht ik, wat als ik nu gewoon zeg dat het 10 euro is, niemand die het weet...

Zo zie je maar, corruptie begint met kleine dingen. Je denkt: ik doe er niemand kwaad mee, niemand heeft er nadeel van, dus waarom niet? Voor alle duidelijkheid: ik heb braafjes 16 euro doorgegeven, want langs de andere kant: indirect beïnvloedt het misschien tóch andere mensen, ik verdien genoeg om die 6 euro gemakkelijk zelf te kunnen betalen, en: eerlijk duurt nog steeds het langst, nietwaar? Ik was echt wel een beetje beschaamd dat ik er zelfs maar aan gedácht had...

In mijn geval was het nog puur voor mijn persoonlijk gewin. Maar wat als je een eigen gezinnetje te onderhouden hebt, als ook nog een heleboel verre familieleden op jou rekenen voor de kostwinning? Dan helt de beslissing misschien sneller naar de andere kant over? En als je dan nog weet dat zowat IEDEREEN het doet, waarom zou je het zelf dan ook niet doen, want als je eerlijk zou zijn, zou je dus eigenlijk benadeeld worden, niet?

Corruptie is hier dus echt wel een dagdagelijkse aangelegenheid. Onlangs hadden we in het project nog een mooi geval. De ceremonie in Bwaise naderde met rasse schreden, en we moesten nog t-shirts bestellen – soda's en t-shirts zorgen er mede voor dat de mensen ook effectief komen. Tezamen met de t-shirts voor de ceremonie in Katwe een week daarna, zouden we ongeveer 300 t-shirts nodig hebben. De procurement-procedure werd dus opgestart – alles moet via openbare aanbestedingen gebeuren. KCC's Contracts Committee is dan verondersteld om een aantal voorstellen te vragen, en deze dan aan ons door te spelen.

'Traditional African women' (wat vorm betreft) met de KIEMP t-shirt – 'A clean environment for a healthy community'

Die dag kregen we voorwaar 4 voorstellen binnen, maar waar we de vorige keer voor de t-shirten bij de clean-up campaign in Kisenyi zo een 6000 UGX per t-shirt betaald hadden, varieerde het bod nu tussen de 14,500 en de 20,000 UGX. En raar maar waar, ze waren allemaal volgens exact dezelfde layout (hoewel ze verondersteld waren van verschillende firma's te komen), de firma's hadden geen adres of BTW-nummer (behalve de laagst-geprijsde), én de datum waarop ze door KCC als ontvangen gestempeld waren (allemaal op dezelfde dag) was één dag vroeger dan de dag dat ze opgesteld waren...

Wie er allemaal bij betrokken was, ik weet het niet, maar Gerry vertelde me dat het goed mogelijk was dat ook mensen binnen het project er een centje rijker van geworden zouden zijn. Helaas - voor hen dan toch - was het zo opvallend dat je niet anders dan corruptie kon vermoeden.

Maar hoe het op te lossen? Want hoogstwaarschijnlijk was ook het Contracts Committee erin betrokken. Een nieuwe procurement-procedure opstarten betekende dus dat we hen eerst zouden moeten uitleggen waarom we niet op de vorige ingegaan waren. En als je eenmaal het Contracts Committee tegen je hebt, dan kan het goed zijn dat in de toekomst de aanbestedingen heel wat langer op zich zouden laten wachten.

De Belgische ambassadeur knipt samen met de MP (member of Parliament) het lint door voor de toiletconstructie in Bwaise

Uiteindelijk hebben we 150 t-shirts via micro-procurement besteld. Maar 150, want micro-procurement kan maar tot een bepaalde prijs. En dus hebben minder mensen een t-shirt gekregen, wat toch wel tot wat wrijvingen heeft geleid. Je ziet het, alles moet hier met de grootste omzichtigheid aangepakt worden... En als er al corruptie is op deze – behoorlijk – kleine schaal (de winst zou ongeveer 1000 euro geweest zijn), wat moet dat dan niet worden bij de contracten van de constructie van de drainages, watervoorziening en vooral: de wegen?!