Taalfrustraties

(bron)

"Wat heerlijk", zei Malou nadat we de grens met Zimbabwe waren overgestoken, "eindelijk kan weer met de mensen communiceren". In Mozambique is de voertaal namelijk het Portugees, en spreken maar erg weinig mensen een mondje Engels. 

Net zoals in Oeganda, waar (Oegandees) Engels de voertaal is, is ook hier het Portugees "vermozambikaanst": woorden werden overgenomen van de lokale taal, zinsconstructies aangepast, uitspraken veranderd, en - gelukkig voor mij - er wordt langzamer gesproken. Want ik mag hier dan al wel een jaar zijn, nog steeds worstel ik met het Portugees. Toegegeven, ik kan me goed genoeg uitdrukken om me duidelijk te maken (of dat denk ik dan toch, totdat de volgende keer blijkt dat ze het helemaal niet verstaan hadden), maar ik maak nog zooooooveel fouten dat het me echt frustreert. Dat gaat van eenvoudige "ik is"-vervoegingsfouten tot halverwege de zinsconstructie vastlopen omdat ik niet weet hoe die verder te construeren. En de nuances, daar hebben we het nog niet over. 

Geschreven Portugees is al helemaal een ander verhaal. Niet dat ik niet weet hoe de woorden geschreven worden - dat weet doe ik vaak beter dan de Mozambikanen, die in het accenten schrijven nogal lui zijn - maar de geijkte zinsconstructies en vooral de dingen een beetje mooi schrijven zijn een nachtmerrie. En laat ik dat nu net nodig hebben: met het stadsbestuur van Chimoio dienen we momenteel een voorstel in voor financiering van de Europese Unie. Die Europese Unie leest graag ("maximum 14 paginas voor de beschrijving van de actie", "maximum 4 paginas voor de methodologie" enz. - in totaal zo een 40 bladzijden), maar het ontwikkelingsvakjargon is hier nog niet zo erg ingeburgerd. "Ownership", "sustainability", "mutual agreement", "participation", "gender equality", etc. Een beetje ontwikkelingssamenwerker goochelt daarmee. In het Engels deed (merk de verleden tijd op - mijn Engels is erg achteruit gegaan) ik dat ook. Maar hoe vertaal je die termen? 

De taalfrustratie werkt trouwens ook in de andere richting. Beeld je in wat je allemaal mist omdat je geen Engels spreekt: de samenwerking met Zimbabweaanse steden (zoals Mutare waar we een bezoekje aan brachten) verloopt moeilijk; internationale seminaries of workshops zijn niet toegankelijk tenzij er vertaling voorzien wordt; boeken of andere dingen uit de engelstalige wereld worden aan andere landen geschonken; zelfs de handleiding ontrafelen of een computer gebruiken worden uitdagingen. Recent vond ik een erg interessante online cursus, ideaal voor personeel van de stadsbesturen hier. Enkel: in het Engels. Zelfs het voorstel voor de Europese Unie: sommige delen zijn "helaas nog niet vertaald". 

Om met een positieve noot te eindigen: vorige week gingen we picknicken aan een meertje en dat was  erg plezant!